02.10.2023 | Redaktor

Wincenty Cebula z Jadownik

Wincenty Cebula urodził się 28 września 1922 r. w Jadownikach w pow. brzeskim jako syn Franciszka i Marii z d. Tyka. Podczas II wojny światowej wstąpił do działającej w okolicach Brzeska konspiracji ludowej zasilając struktury Batalionów Chłopskich. Był zaangażowany w działalność grupy kierowanej przez Józefa Topolskiego „Szpaka”, dowódcę drużyny w miejscowej placówce Batalionów Chłopskich, która zajmowała się m.in. udzielaniem pomocy Żydom poprzez przerzucanie żywności na teren getta w Brzesku, a później także pomoc ukrywającym się poza jego murami Żydom. Oprócz Topolskiego i Cebuli w działaniach tych uczestniczyli jeszcze m.in. Józef Hudy, Stanisław Czarnecki, Wincenty Tyka i Jan Marmuł.

Wincenty Cebula, zdjęcie ze zbiorów rodzinnych

W styczniu 1944 r. w Jadownikach zginął z rąk niemieckiej policji Franciszek Cebula, ojciec Wincentego – według relacji, rozstrzelany w zastępstwie za nieobecnego syna. On sam zaś został postrzelony przez niemieckich żandarmów na ulicach Brzeska, prawdopodobnie także w styczniu 1944 r., a następnie zmarł lub został dobity w brzeskim szpitalu.

W aktach prowadzonego po wojnie śledztwa zapisano: „Cebula Wincenty, Tarnów Jadowniki (Brzesko), pomagał Żydom w getcie w Brzesku – dostarczał żywność… za przerzucanie żywności do getta w Brzesku postrzelony a następnie rozstrzelany.” Jego zwłoki zostały anonimowo pogrzebane pod murem cmentarza parafialnego przy ul. Ogrodowej w Brzesku.

We wrześniu 2018 roku podczas prac  poszukiwawczych IPN przy murze tego cmentarza znaleziono ludzkie szczątki. Badania genetyczne potwierdziły, że odnaleziono szczątki Wincentego Cebuli.

9 września 2023 roku odbyły się uroczystości pogrzebowe WIncentego Cebuli. Po mszy pogrzebowej w kościele św. Prokopa Opata w Jadownikach szczątki żołnierza odprowadzono na cmentarz parafialny.

Uroczystości pogrzebowe Wincentego Cebuli, Jadowniki, 09.09.2023. Zdjęcie Żanety Wierzgacz, IPN

Na podstawie materiałów IPN,