25.03.2022 | Redaktor

13. Radny Abraham Abe Lieber

Kupiec towarów bławatnych Abraham Abe Lieber (1843-1921), syn Isaaka Leiba Liebera i Rifki z domu Izbic, przeżył długie życie, był jednym z najbardziej zasłużonych mieszkańców Brzeska. Przez ponad 40 lat (1877-1920) był radnym gminy Brzesko, a w latach 1914-1919 pełnił funkcję wiceburmistrza. Uczestniczył w odbudowie miasta po wielkim pożarze w 1904 roku, kiedy spłonęła większość zabudowań miejskich, w tym również jego znajdujący się na Rynku sklep. Trzy lata później nadzorował prace przy budowie brzeskiego ratusza, a na czas budowy użyczył dwa pokoje w swoim domu na biuro Magistratu.

Abe Lieber był wykształconym człowiekiem, prowadził korespondencję w jidysz i niemieckim, znał również polski i hebrajski.

Karty pocztowe z lat 1880ch adresowane do Abe Liebera. Pierwsza kartka w języku niemieckim, druga w jidysz. Kartki z kolekcji Jacka Koszczana

Będąc Żydem, Abe Lieber wspierał dążenie Polski do niepodległości. Oto jak opisuje wydarzenia z 1918 roku brzeski kronikarz Jan Burlikowski: „W Brzesku odbyła się wielka manifestacja narodowa przed ratuszem dnia 16 lutego 1918 roku o godz. 12 w południe, przy udziale delegatów z całego powiatu, miejscowej inteligencji i mieszczaństwa. Publiczność zaległa rynek i całą ulicę wiodącą do ratusza, aż poza budynek Sądu… Ze strony obywateli wyznania mojżeszowego solidaryzował się z manifestacją publicznie wiceburmistrz Abe Lieber, stojąc podczas przemówienia dra Brzeskiego u jego boku.” (Jan Burlikowski „Kronika miasta Brzeska”, t. II, str. 93)

W 1920 roku, po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, Abe Lieber udzielał się w Powiatowym Komitecie Obrony Państwa. Brał udział w wiecach i manifestacjach organizowanych przez ten komitet.

Powiatowy Komitet Obrony Państwa w Brzesku, 1920. Abe Lieber siedzi pierwszy od lewej. Zdjęcie z „Kroniki miasta Brzeska” Jana Burlikowskiego

Razem z żoną Laje z domu Klausner (1846-1924) mieli 9 dzieci. Większość potomków Abe i Laje została zamordowana w latach Zagłady.

Następnego dnia po śmierci Abe Liebera, 9 sierpnia 1921 roku, na posiedzeniu Zarządu Gminy Miasta Brzeska przewodniczący wyraził żal z powodu śmierci byłego radnego, asesora i wiceburmistrza. Uchwalono z tego powodu rozdać dla biednych kwotę 1 000 marek polskich.

Macewa Abe Abrahama Liebera

Epitafium na jego nagrobku jest wyjątkowo wzruszające:

Tu leży

Abraham Aba Lieber

Syn naszego rabina Icchaka Yehudy błogosławionej pamięci

Zmarł 5 Av 5681

Abraham zestarzał się i doszedł do podeszłego wieku [Rdz 24:1]

W sędziwym wieku odszedł do grobu

Przez większość czasu zajmował się potrzebami ludzi

5 Av jego dusza wstąpiła do nieba

Lamentuj z głębi twego serca

O prawym i uczciwym człowieku

Handlował uczciwie

Niech światło jego duszy zostanie związane  w niebie w wieniec życia.

© Anna Brzyska, 2022