W Brzesku istniały 2 cmentarze żydowskie: stary (przy ul. Głowackiego, naprzeciwko obecnego urzędu miasta) i nowy (na ul. Czarnowiejskiej). Stary cmentarz był założony najprawdopodobniej jeszcze w XVII wieku, ale w związku z jego przepełnieniem już na początku XIX wieku gmina Żydowska kupiła działkę pod nowy cmentarz, dalej od centrum miasta.
W 1847 roku nowy cmentarz żydowski zajmował niewielką część obecnego terytorium – wskazuje na to bardzo dokładna mapa, którą można znaleźć na stronie szukajwarchiwach.gov.pl. Dopiero w 1902 roku przełożeni zbioru izraelickiego poprosili radę gminy o odstąpienie części gruntu gminnego, przylegającego do cmentarza, na powiększenie miejsca pochówku. Rok później cały teren powiększonego cmentarza został ogrodzony murem.
Najstarsza z pozostałych na nowym cmentarzu macew pochodzi z 1824 roku. Oczywiście, trudno tę datę uznać za rok powstania nekropolii, ponieważ mogły tam być wcześniejsze groby. Jest to dość prawdopodobne, gdyż w tej części cmentarza, w której znajdują się najstarsze nagrobki, rozległe puste miejsca świadczą o poważnych zniszczeniach. Możliwe, że niektóre z macew na tym obszarze cmentarza przewróciły się i leżą przykryte warstwą ziemi. Wydaje się to dosyć prawdopodobne ponieważ nagrobki były stawiane prosto do ziemi, bez żadnego fundamentu. W ciągu ostatnich paru lat odnaleźliśmy kilka macew z lat 1820ch, które były przykryty tylko suchymi liśćmi. Jednak zgodnie z prawem żydowskim takie odnalezione nagrobki nie wolno stawiać, jeżeli nie ma pewności co do ich pierwotnej lokalizacji na cmentarzu.
Najstarsza macewa znajduje się w północnej części cmentarza, za ohelem rabinów dynastii Lipschitz:
Tu
leży
zacna kobieta
skromna Jettel
córka Herszla Szachny
zmarła… [nieczytelne]
roku 5584 [1824]
Najstarsze ocalałe na brzeskim cmentarzu nagrobki charakteryzują się dużymi wypukłymi literami wyrzeźbionymi w kamieniu oraz skromną symboliką. Inskrypcje na nich są raczej krótkie i prawie nigdy nie podają nazwiska zmarłej osoby. Główną ozdobą tych macew są pięknie rzeźbione litery, czasem pojawiają się także motywy roślinne.
Kobieta cnotliwa, Pani
Feigla córka pana Mosze, odeszła jej dusza
8 szwat 588 roku wedle małej rachuby [27 stycznia 1828 roku]
Niech jej dusza zostanie związana w węzeł życia
Tu
leży
Dostojna i prawa kobieta
Reisza Rachel córka Arie
Zmarła 15 Av 5586 [18 sierpnia 1826]
Niech jej dusza zostanie związana w węzeł życia
Tu
leży
skromna
kobieta
Freidel córka
Jakoba zmarła 12
Av 5588 [23
lipca 1828]
Niech jej
dusza zostanie związana w węzeł życia
Od drugiej połowy XIX wieku epitafia na brzeskich macewach były ryte w kamieniu i zdobione wklęsłymi literami. Inskrypcje często wymieniały dużo dobrych cech zmarłych wysoko cenionych przez społeczność żydowską, a nagrobki były zdobione różnymi symbolicznymi motywami takimi jak: korony, lwy, jelenie, ptaki, świece.
Macewa tej młodej kobiety zmarłej tuż po urodzeniu dziecka w 1881 roku charakteryzuje się nie tylko wieloma ozdobami i długim epitafium, lecz również tym, że hebrajska inskrypcja została ułożona w akrostych – kolejne wiersze rozpoczynają się od liter tworzących imię zmarłej Chaja Juta, חיה יוטא
Własnymi rękami wspierała biednych
Korona dobrego imienia
Tu leży
Niewinna, uczciwa i czysta Chaja
Kto byłby w stanie opisać jej sprawiedliwość?
Jej dusza odpocznie w czystości, spokojnie i bezpiecznie
Bojaźń Boża była jak korona na jej głowie
Z oddaniem przestrzegała przykazań Bożych
Spełniała dobre uczynki i wspierała
ubogich
Do Boga jej duch powrócił w okresie połogu
Ten dzień był wyznaczony na płacz, odkąd została zabrana do nieba
I tam powstanie w chwale pani Chaja Juta
Córka Menachema Cwi Katza
Odeszła 9 Av, 5641 [4 sierpnia 1881]
Niech jej dusza zostanie związana w węzeł życia
(Tłumaczenie inskrypcji na język angielski autorstwa Idan Livne)