W ciągu kilkuset lat w Brzesku mieszkali Polacy i Żydzi. Już w roku 1837 Żydzi stanowili dwie trzeci mieszkańców miasta (734 katolików i 1452 Izraelitów), i takie proporcje utrzymywały się do roku 1912 (1108/2743) po czym względna liczebność Żydów zaczęła się zmniejszać, chociaż zawsze stanowili ponad połowę mieszkańców miasta (w roku 1939 1705/2000; cyt. po: Jan Burlikowski, Kronika miasta Brzeska, tom III, str. 38).
Żydzi, będąc dosyć odrębną społecznością, jednak aktywnie uczestniczyli w życiu miasta, i wszystkie istotne decyzje dotyczące rozwoju Brzeska były podejmowane wspólnie.
Tak, w roku 1927 w skład Rady Miejskiej wchodziło 40 osób, z których 19 było narodowości żydowskiej (Jan Burlikowski, Kronika miasta Brzeska, tom III, str 112). Poniżej znajdziecie Państwo listę tych radnych. Dodałam informację o wojennych losach tych Żydów i ich rodzin, chociaż niestety o wielu osobach nie wiem prawie nic. Bardzo trudno mi jest wyrazić to słowami. 12 lat przed wojną polscy i żydowscy radni razem dyskutowali plany inwestycyjne miasta – założenie wodociągów i kanalizacji, budowę mostu nad Uszwicą, szkoły, jadłodajni i łaźni miejskiej. A już jesienią 1942 roku większość tych Żydów i ich rodzin została zamordowana. W brzeskim getcie. W Auschwitz. W Bełżcu. Po prostu pomyślcie o nich.
Właściciel drukarni Chaim Krauter i kupiec Israel Strauber. Razem pracowali w radzie miasta i jeszcze nie wiedzieli, że ich dzieci, Chaim Jakub (Mundek) Strauber i Cyla Krauter zakochają się i pobiorą się już w getcie w czerwcu 1941 roku, kilka miesięcy przed swoją tragiczną śmiercią https://brzesko-briegel.pl/…/mundek-strauber-i-cyla-kraute…/
Lobel Landau, dziadek Dova Landau, Czy mógł przewidzieć, że zginie nie tylko on sam, no i siódemka jego dzieci razem z rodzinami?
Oto ta lista:
1. Rubin Ausenberg, kupiec – ur. w Lisiej Górze (pow. Tarnów) w 1890 roku, mieszkał w Brzesku; w Auschwitz zginęły jego synowa Rywka Ausenberg z domu Kling i druga synowa razem z wnuczką
2. dr Henryk Bloch, adwokat – ur. w Krakowie w 1889, syn Pinkasa i Szoszany, prawnik, żonaty, zona Mina z domu Freiman, mieszkał w Brzesku, zginął w Auschwitz w 1940; zginęli również jego zona i 4 dzieci: Leja, Rafael, Roman i Mila
3. dr Aleksander Deiches, został wybrany na zastępce burmistrza, zamordowany w Auschwitz; jego synowie Jerzy i Stanisław również zginęli
4. Leib Hammersfeld, kupiec
5. Leon Herschkowitz, krawiec – ur. w Brzesku w 1892, żonaty, mieszkał w Brzesku, zamordowany w Brzesku w 1941; w Brzesku zginął również jego syn Jan
6. Naftali Kleinberger, kupiec – podczas wojny zginęli jego żona Ester z domu Guter i córki Chana i Rachel
7. Chaim Krauter, właściciel drukarni – urodzony w Brzesku w 1877, syn Mosze i Scheindli z domu Rosenblut, żonaty, żona Lea z domu Muller, mieszkał w Brzesku, zamordowany. Zostali zamordowani również jego syn Hirsch, córka Cyla
8. dr Izrael Krittenstein, adwokat
9. Lobel Landau, kupiec-urodzony w Brzesku w 1879 roku, syn Berischa i Zysli Lei, zonaty, zona Etel z domu Wietschner, zamordowany w 1942. Zginęli również jego zona Etel, dzieci Scheindla, Josef, Freida, Cyrla, Dwojra, Mirla, Beniamin i ich rodziny
10. Mojzesz Loffelholz, kupiec drzewa
11. Samuel Loffelholz, kupiec skór surowych – urodzony w Brzesku ok. 1877, żonaty, żona Chaja z domu Fischelberg, zamordowany razem z zoną Chają 12 października 1942 roku w Dąbrowie
12. Izaak Panzer, szklarz – urodzony w Brzesku w 1882, żonaty, żona Perel, zamordowany w brzeskim getcie razem z zoną
13. Beer Schiff, kupiec, sklep żelazny – urodzony w Brzesku w 1882 roku, syn Noacha i Tzirel z domu Lipschitz, żonaty, żona Hinda z domu Reich, zamordowany w Brzesku 12 września 1942 roku. Zginęli również jego córka Syma Ruchla i syn Tobias
14. Berisch Silberman, kupiec – urodzony w Tarnowie w 1866 roku, ożenił się z Elle Verderber z Brzeska; mieszkał w Brzesku. Podczas wojny zginęli jego dzieci: Ester (zamordowana razem z mężem Simchą i dziećmi Mosze i Jochewed); Lea (zamordowana w Brzesku razem z mężem Mosze); Cyla (zamordowana razem z meżem Aaharonem i córka Chają); Bluma (zamordowana razem z mężem Meirem i synem Jakubem); Beniamin (zamordowany razem z zoną Chawą)
15. Israel Strauber, kupiec – podczas wojny zostali zamordowani jego córka Rozalia i syn Chaim Jakub (Mundek) z żoną Cylą z domu Krauter
16. Dawid Teeman, kupiec, sklep w Rynku – urodzony w Brzesku w 1888, żonaty, żona Perel z domu Rozenberg; zmarł od ran postrzałowych 13 września 1942 roku. Podczas wojny zginęli również jego żona Perel i dzieci Wolf, Rozalia, Andzia, Arie, Menachem
17. Menoch Teitelbaum, malarz – ujrodzony w Gorlicach w 1875 roku, syn Naftalego i Scheindli, żonaty, żona Lea z domu Blumenfeld, zamordowany w Auschwitz. Podczas wojny zginęli również jego żona Lea, dzieci Rachel, Mosze, Leibusz i Szmuel
18. Markus Ulmann, blacharz urodzony w Brzesku w 1879 roku; podczas wojny zginęli jego żona Liba Reizl z domu Waarenhaupt, syn Arie Leib i córka Estera
19. Jakub Zimet, kupiec – zmarł w Brzesku w 1935 roku w wieku 55 lat; podczas wojny zginęli jego żona Riwka, syn Hirsch Tzwi (razem z żoną Chają i dziećmi Jakobem i Jehezkielem), synowie Chaim, Jehezkiel, Elimelech, Awraham
Niech będzie błogosławiona ich pamięć.
