9 maja 2019 roku w muzeum regionalnym
w Brzesku odbyło się otwarcie nowej wystawy stałej, do której teraz należą
również fantastyczne zdjęcia Brzeska zrobione w 1929 roku Charles’em Weissem.
Serdecznie zapraszam wszystkich Państwa do obejrzenia wystawy, a na razie
powiem kilka słów o tej rodzinie, bo jej historia jest niezwykła.
Salamon Weiss urodził się w Bobowej w 1863 roku i mieszkał tam do 1887 roku, po
czym przeprowadził się do Brzeska. Z Brzeska pochodziła jego żona, urodzona w
1861 roku Chwule Seelengut, córka Izaaka i Gitel Drobne Seelengut, handlarzy z
Brzeska. Salamon i Chwule mieli 9 dzieci, starsza córka urodziła się w Bobowej,
pozostała ósemka w Brzesku: Gittel Drobne (Gussie), 1886; Riwa Ides (Rose),
1887; Isaak Aron, 1888; Hendla, 1890, Chane, 1891, Nathan Beer (Ben), 1892;
Schaje (Charles), 1894; Reisel, 1896; Perla (Pauline), 1899.
W Brzesku rodzina mieszkała w niewielkim domku na obecnej ulice Berka
Joselewicza. Ten dom należał do rodziców Chwule Seelengut. W domu były 3
pokoje, cała rodzina Salamona i Chwule mieszkała w jednym. Rodzina była bardzo
biedna; z 9 dzieci czwórka (Isaak Aron, Chane, Hendla i Reisel) zmarła w wieku
od kilku tygodni do 2 lat.
Salamon nie mógł znaleźć w Brzesku pracę, która by mu pozwoliła utrzymać
rodzinę, i w związku z tym ok. 1900 roku wyjechał zagranicę, pracując na
początku we Włoszech, a później w Nowym Jorku, gdzie do niego dołączyła starsza
córka Gittel Drobne. Po kilku latach udało im się zaoszczędzić wystarczająco
pieniędzy, żeby sprowadzić do USA resztę rodziny. Chwule i pozostałe dzieci
przypłynęły do Nowego Jorku w 1905 roku. Salamon pracował w sklepie odzieżowym,
po latach dorobił się własnego sklepu. Z piątki dzieci tylko Schaje wybrał
drogę naukowca. Nathan Beer prowadził sklep, a córki Gittel Drobne, Riwa Ides i
Perla wyszły za mąż i zajmowały się domem i dziećmi
Prof. Schaje (Charles) Weiss (1894-1992) studiował na uniwersytetach w Nowym Jorku
i Pensylwanii; był lekarzem i naukowcem, miał doktorat. Badał choroby
tropikalne oczu, szczególnie jaglicę (przewlekłe zapalenie rogówki i spojówek)
najpierw w szpitalu San Juan Portoryko, a później na uniwersytecie Waszyngtona
w St. Louis, USA. W późniejszych latach prowadził badania nad czynnikiem Rh,
grypą, gruźlicą i wpływem promieniowania na skórę. Ożenił się z urodzoną w
Nowym Jorku Dorothy Wilkes (1895-1981); urodziła się im trójka dzieci; Margery
(1926), Dorothy (1927) i Charles Jr. (1937). Prof. Charles Weiss był religijnym
człowiekiem, należał do uczniów rabina Mordechaja Kaplana, był prezydentem
oddziału organizacji syjonistycznej w San Francisco w latach 1920ch, a w latach
1950ch – prezydentem naukowej żydowskiej organizacji „Dorsze Daas” („Poszukiwacze
wiedzy” ). Będąc na emeryturze napisał fundamentalna pracę dotyczącą
różnorodnych aspektów rytualnego obrzezania, wydaną przez jego syna w 2014
roku.
W 1929 roku Schaje (Charles) Weiss wrócił na krótko do Polski. Podczas tej wizyty powstały zdjęcia Brzeska prezentowane na obecnej wystawie dzięki uprzejmości syna Charlesa Weissa, prof. Charlesa Weissa Jr. (Od kilku lat utrzymuję kontakt z tą rodziną, Państwo Weiss niejednokrotnie wspierali nasze projekty w Brzesku, a około pół roku temu przekazali dobrej jakości skany tych zdjęć zrobionych prawie 100 lat temu.) Zdjęcia autorstwa Schaje (Charlesa ) Weissa można również zobaczyć na tej stronie w zakładce „Brzesko na starych zdjęciach i pocztówkach”
