Jakiś czas temu otrzymaliśmy kilka nowych zdjęć od prof. Charles Weiss Jr. Te zdjęcia również wykonał jego ojciec, Schaje (Charles) Weiss podczas swojego krótkiego pobytu w Brzesku w 1929 roku. Jest to całkiem niezwykła historia, ponieważ dzięki tym zdjęciom udało się w znacznym stopniu odtworzyć historię jeszcze jednej żydowskiej rodziny z Brzeska
Na pierwszym ze zdjęć widać dosyć szeroką ulicą z kościołem Św. Jakuba w tle. Dzięki temu można dosyć precyzyjnie umiejscowić to zdjęcie w okolicach dzisiejszego placu Żwirki i Wigury, na przejściu równoległym do ul Głowackiego, między ul. Głowackiego i Cichą. Na drugim budynku po prawej znajduje się reklama „Szklarz i malarz Abraham Teichtahl”, a kolejne zdjęcie przedstawia grupę 4 mężczyzn i 7 chłopców na tle tego samego budynku.
W Brzesku mieszkało dużo Żydów o nazwisku Teichtahl, ale ponieważ w aktach urodzenia dzieci zwykle podaje się zawód ojca, miałam nadzieje, że uda się odnaleźć Abrahama Teichtahla, który prowadził zakład w tym budynku ze zdjęcia. I oto wyniki tych poszukiwań:
Urodzony w 1861 roku Nisan Teichtahl, syn Samuela Teichtahla i Hindy z domu Brandstatter, ożenił się z Chaje Brandstatter. Para doczekała się 9 dzieci urodzonych w latach 1886-1901. Nisan był szklarzem; od 1892 roku rodzina mieszkała w tym samym budynku #128 w Brzesku. Co najmniej dwóch synów Nisana również zostali szklarzami: Benjamin Jakob (ur. w 1888) i Abraham (ur. w 1893 ). Nisan i Chaje do śmierci mieszkali w domu # 128. Nisan zmarł w 1921 roku, a jego wdowa kilka lat później
Z 9 dzieci Nisana i Hindy co najmniej troje już po założeniu rodzin nadal mieszkali razem z rodzicami w tym samym domu # 128:
– szklarz Benjamin Jakob ożenił się z Niche Dorflaufer; w domu # 128 urodzili się ich dzieci Estera Lea, Nisan, Abraham Abe, Syna i Samuel
– szklarz i malarz Abraham ożenił się z Dwojre Wasserman; mieli co najmniej dwoje dzieci, Scheindle i Szyfre Estere
– Reisel Ester Teichtahl wyszła za mąż za kupca drobiu Mendla Mingelgruna; w domu # 128 urodzili im się synowie Nissen i Natan i córka Scheindla
W ten sposób udało się ustalić, że ten budynek ze zdjęć Schaje (Charles’a) Weissa – to dom # 128 w Brzesku, w którym w latach dwudziestych-trzydziestych XX wieku mieszkało kilka spokrewnionych rodzin Teichtahl. Najprawdopodobniej niektórych członków tych rodzin można zobaczyć na drugim zdjęciu: mogą to być szklarze Benjamin Jakob Teichtahl i Abraham Teichtahl, ich szwagier Mendel Mingelgrun i ich dzieci.
To zdjęcie ewidentnie zostało zrobione przed budynkiem # 128, w którym mieszkali Teichtahlowie (drugi budynek po prawej na pierwszym zdjęciu). Z dużym prawdopodobieństwem zdjęcie przedstawia męską część rodziny Teichtahl. Ponieważ rodzina Weiss/Seelengut mieszkała na początku XX wieku tuz obok, na pewno dobrze się znali z sąsiadami. I kiedy Schaje (Charles) Weiss odwiedził Brzesko w 1929 roku, postanowił zrobić zdjęcia sąsiadów i okolic domu, w którym się urodził.
Na cmentarzu żydowskim w Brzesku przetrwały macewy dwóch przodków tej rodziny: Nisana Teichtahla (szklarza, ojca Abrahama i jego rodzeństwa) i Samuela Teichtahla (ojca Nisana). Dwóch wnuków urodzonych w domu # 128 w 1922 i 1927 roku dostali imię Nisan na cześć zmarłego dziadka.
„Nisan Teichtahl, syn Pana Szmuela, zmarł 26 adar 5681 roku. Kroczył drogą prawości; pracował wszystkie dnie swoje…”
„W pokoju tu spoczywa człowiek wiary. Aż do ostatnich dni kroczył drogą niewinności…”
A teraz wróćmy na chwilę do pierwszego zdjęcia. Tuż obok domu # 128 znajduje się niski biały budynek, który można zobaczyć i na osobnym zdjęciu. To jest dom #129, w którym mieszkała rodzina Weiss-Seelengut na początku XX wieku, przed emigracją do USA. To tu urodził się Schaje Weiss, przyszły znany naukowiec. Prof. Weiss wspominał, że cała rodzina, rodzice i 9 dzieci mieszkali w jednym pokoju, a mały Schaje przez cały rok spał na słomianym materacu na podłodze razem z bratem Benem. Raz do roku, na Pesach, bracia wynosili ten materac i palili słomę na brzegu Uszwicy, żeby pozbyć się pluskiew. Czworo dzieci w tej rodzinie zmarły jako niemowlęta. Na początku XX wieku Salamon i Chwule Weiss razem z pozostałymi 5 dziećmi wyemigrowali do USA.
Dom # 129, w którym urodził się Schaje(Charles) Weiss (trzeci budynek po prawej na pierwszym zdjęciu). Przed domem stoi wujek Schaje Weissa, Simon Leib Schindler
Przed tym domem na zdjęciu stoi starszy Pan. To jest urodzony w 1850 roku wujek Schaje Weissa, Szymon Leib Schindler. Jego żona i matka Schaje Weissa były siostrami. Szymon Leib Schindler był „nauczycielem izraelickim” – tak jego zawód określano w aktach urodzenia jego dzieci. Najprawdopodobniej uczył żydowskich chłopców w jednym z chederów w Brzesku. Szymon Leib również miał dużą rodzinę. Dożył bardzo sędziwego wieku i zginął w brzeskim getcie w latach wojny.
Parę zdjęć, a tyle udało się ustalić. Pamiętamy.