Jan Wiktor Brzeski urodził się w Brzesku 17 lipca 1909 roku. Jego ojciec, Jan Władysław Brzeski był nie tylko lekarzem, lecz również burmistrzem Brzeska i wybitnym działaczem społecznym. Syn też został lekarzem. Chociaż w latach II wojny światowej Jan Władysław Brzeski był dwukrotnie aresztowany przez Niemców, więziony w Tarnowie, Krakowie, a później w KL Auschwitz, gdzie zmarł na zapalenie płuc w marcu 1942 roku, to nie powstrzymało syna Jana Wiktora od zaangażowania się w pracę w podziemiu i niesienie pomocy Żydom. W uznaniu za pomoc żydowskim rodzinom w czasie okupacji niemieckiej Jan Wiktor Brzeski został odznaczony w dniu 8 stycznia 1990 r. medalem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata.
„Praktykę prowadził w rodzinnym Brzesku oraz w najbliższej okolicy. Przed wojną, jak wskazała w liście do Instytutu Yad Vashem jego żona Władysława, był człowiekiem o poglądach nacjonalistycznych, a w młodości działał nawet w antysemickiej organizacji młodzieżowej. Te poglądy nie przeszkodziły mu jednak w niesieniu aktywnej pomocy Żydom podczas okupacji.
3 maja 1941 r. , w dniu rocznicy święta narodowego, Jan Wiktor Brzeski został aresztowany jako narodowiec i wywieziony do więzienia w Tarnowie. Zwolniono go 7 lipca, gdy w Brzesku wybuchła epidemia tyfusu plamistego. Niemcy nakazali mu wrócić do pracy, ponieważ w mieście brakowało lekarzy.
W Brzesku przed wybuchem wojny mieszkała liczna społeczność żydowska, stanowiąca blisko 60% populacji miasta. Wiosną 1941 r. Niemcy utworzyli tam getto, w którym zamknięto ok. 6 tys. osób. 17 i 18 września 1942 r. nastąpiła jego likwidacja – ludzi chorych, starych oraz niezdolnych do pracy zamordowano na miejscu, pozostałych zaś deportowano do obozu zagłady w Bełżcu.
Przez te dni, w trakcie akcji przeprowadzanej przez Niemców w brzeskim getcie, Jan Brzeski ukrywał w piwnicy swojego domu Naftalego Schiffa oraz Żyda z Bochni. Udzielał również pomocy lekarskiej Żydom, którzy zdołali zbiec po likwidacji getta w Brzesku i ukrywali się w mieście oraz okolicach. Wśród osób, które leczył, znalazła się Regina Sperber, żona Hermana Sperbera. Małżeństwo mieszkało przed wojną na pograniczu wsi Dębno i Porąbka Uszewska. Brzeski asystował przy trudnym porodzie Reginy.
Brzeski leczył także Lili Matzner, która w trakcie okupacji przebywała w kryjówce u gospodarza o nazwisku Topolski we wsi Jadowniki. „Podczas okupacji przebywałam na Słotwinie w Brzesku, jako Żydówka, wysiedlona z Bielska. Byłyśmy obie z siostrą bez zasobów, jako wysiedlone.
Korzystałam kilkakrotnie w czasie pobytu w Brzesku z pomocy lekarskiej dr. Brzeskiego, lekarza w Brzesku, który zawsze, na każde wezwanie do nas przychodził, mimo że nie wolno było lekarzom Polakom leczyć Żydów. Ponadto przychodził dr. Brzeski do nas nawet i wtedy, gdy byliśmy już zamknięci w getcie brzeskim, gdzie dostęp Polakom był w ogóle wzbroniony. Dr Brzeski udzielał nam pomocy bezinteresownie, nigdy nie pytał czy możemy płacić.
Po likwidacji getta w Brzesku (jesień 1942, nie pamiętam daty) ukryłam się w okolicznej wsi, w Jadownikach, u tamtejszego gospodarza Józefa Topolskiego. Miałam w obrębie jego gospodarstwa kilka kryjówek i tam, to w jednej, to w drugiej przebywałam. W czasie pobytu w ukryciu, chorowałam kilkakrotnie bardzo ciężko, raz na zapalenie płuc, raz miałam krwotok, potem chorowałam na zapalenie stawów. Wezwany przez mojego gospodarza Topolskiego, dr Brzeski kilka razy do mnie przyjeżdżał w nocy, część drogi musiał odbywać pieszo.
Czynił to za każdym razem zupełnie bezinteresownie i nie mógł liczyć nawet na zapłatę po wojnie, bo stan mego zdrowia był taki, że wątpliwym było, czy będę żyła. Po wojnie dowiedziałam się od Żydów brzeskich, że dr. Brzeski pomagał w czasie okupacji Żydom, a nawet ukrywał w piwnicy u siebie niejakiego Schiffa z Brzeska.” (Ze świadectwa Lili Matzner złożonego w Żydowskim instytucie Historycznym 1 grudnia 1949 roku; archiwum ŻIH, sygn. 301/4460) Lili Matzner przeżyła wojnę, wyemigrowała do Izraela.
Doktor Brzeski udzielał pomocy lekarskiej również Stefanii Liban i jej siostrze oraz siostrzenicy, ukrywającym się na tzw. aryjskich papierach we wsi Jasień. Brzeski płacił także za lekarstwa dla żydowskiego chłopca, który ukrywał się z matką we wsi Pomianowa. Ponadto podczas okupacji przechowywał odzież i kosztowności Heleny Taub-Jachcel, które to rzeczy zwrócił jej po zakończeniu wojny. Brzeski pomógł jej także w zorganizowaniu tzw. aryjskiej kenkarty na nazwisko Helena Janicka oraz zaopatrzył ją w metrykę chrztu. Kobieta przeżyła okupację.
Nie są znane dokładne przedwojenne kontakty Jana Brzeskiego z Żydami, którym udzielał pomocy. Nie jest zatem wykluczone, że część z nich była jego przedwojennymi pacjentami. Po wojnie ocaleni Żydzi złożyli zeznania w jego sprawie: „Niżej podpisani Żydzi z Brzeska zaświadczają, że dr Jan Brzeski z Brzeska w okresie okupacji szedł z pomocą lekarską ludności żydowskiej z całą gotowością i to tak w pierwszym okresie jak i w najcięższych czasach ukrywania się i pogromu”.
Osoby, którym pomagał Jan Brzeski (wszyscy przeżyli):
Chaskel Blonder; Jozef Glassner, Szymon Goldberg, Helena Taub, Stefania Liban, Bronisława Malawer, Lili Matzner, Naftali Schiff, Herman Sperber, Regina Sperber, Maurycy Zuckerman
Medal i dyplom Sprawiedliwy wśród Narodów Świata zostały wręczone Janu Wiktorowi Brzeskiemu przez ambasadora Izraela w Polsce na uroczystości, która odbyła się w sali „Hołdu Pruskiego” Muzeum Narodowego w Sukiennicach w Krakowie 20 stycznia 1992 r. Obecny na ceremonii syn Brzeskiego wspominał, że ojciec był bardzo przejęty tym, że po tylu latach wreszcie jego okupacyjny wysiłek pomocy bliźnim został dostrzeżony.
Jan Wiktor Brzeski zmarł w Krakowie 14 stycznia 1993 r., został pochowany na cmentarzu parafialnym na Salwatorze w Krakowie.
