23.03.2017 | Redaktor

I edycja konkursu „Znamy wasze imiona”, marzec 2017

W czwartek 23 marca w sali obrad Urzędu Miejskiego Brzeska obyło się uroczyste podsumowanie konkursu „Znamy wasze imiona. Przywracanie pamięci o przedwojennej żydowskiej społeczności Brzeska”. Głównym organizatorem konkursu pod honorowym patronatem burmistrza Brzeska Pana Grzegorza Wawryki był Miejski Ośrodek Kultury w Brzesku.

W wydarzeniu uczestniczyła młodzież z dwóch brzeskich szkól, ich nauczycieli i specjalnie zaproszeni goście, m.in. starsi mieszkańcy Brzeska, którzy jeszcze pamiętają swoich żydowskich sąsiadów – ksiądz Franciszek Kostrzewa, prof. Dyłąg, Pan Franciszek Kubala.

3. Project for high school students „We know your names”
3. Project for high school students „We know your names”

                        

Na początku wszystkich zebranych przywitali Burmistrz Grzegorz Wawryka i starosta Ryszard Ożóg. Został też odczytany list Pani Ambasador Izraela w Polsce Anny Azari skierowany do uczestników konkursu. Później – po krótkim przedstawieniu głównej idei konkursu – słowo zabrali prof. Jonathan Webber i Pan Landau. Prof. Webber w bardzo głęboki i ujmujący sposób mówił o ważności takiej pracy, która pomaga nie tylko przywrócić pamięć o społeczności, która stanowiła ponad połowę mieszkańców Brzeska i była prawie całkowicie zgładzona podczas wojny. Prof. Webber podkreślił też, że badanie historii miasta pomaga budować własną tożsamość, zastanawiać się nad podstawowymi wartościami ważnymi w życiu każdego człowieka.

   Burmistrz Brzeska Grgegorz Wawryka.
Dov Landau
Dov Landau

                             

Prof. Jonathan Webber addresses the participants
                                      Prof. Jonathan Webber zwraca się do zebranych


Pan Landau – jak zawsze w bardzo emocjonalny sposób – podzielił się z zebranymi swoją historia życia w przedwojennym Brzesku i doświadczeniami w obozach koncentracyjnych.

Zanim przeszliśmy do wręczenia nagród, powiedziałam kilka słów o pracach konkursowych. 

Na konkurs było przedstawiono 9 prac – 2 z gimnazjum # 1 i 7 z liceum ogólnokształcącego im. Mikołaja Kopernika. Niektóre z tych prac były wykonane w pojedynkę, niektóre – w kilkuosobowych zespołach. Prace zadziwiły nas swoja różnorodnością jak w wyborze tematów, tak i formy. 2 prace były poświęcone życiu brzeskich żydów w okupowanym mieście. Ciekawe prace, przedstawiające sylwetki konkretnych osób albo rodzin żydowskich, wpłynęły od Kingi Zydroń i Weroniki Planety „Znani mieszkańcy Brzeska wyznania Mojżeszowego” i Natalii Rojek „Żydzi w Uszwi” Bardzo ciekawym pomysłem na prace konkursowe było przeprowadzenie wywiadów ze starszymi mieszkańcami miasta i przedstawienie ich jako video nagrań. Mam na myśli wywiady, przeprowadzone przez uczniów liceum z księdzem Franciszkiem Kostrzewą i Panem Franciszkiem Kubala. Dzięki wspomnieniom księdza Kostrzewy powstaje obraz współżycia Polaków i Żydów w Brzesku sprzed 70-80 lat. A Pan Kubala w swoich wspomnieniach skupia się na jednej postaci – Sabinie Teeman, która jako jedyna z licznej rodziny przeżyła Holokaust. O ten ostatni temat ociera się praca dziewczyn z gimnazjum, które podczas ostatniego Marszu Pamięci przeprowadziły wywiad z Panią Pniną Dolinski- starszą córką Sabiny Teeman. Zostało jeszcze 2 prace. Dawid Czaja przedstawił na konkurs prezentacje „Brzescy Żydzi w zbiorach archiwum Auschwitz”, a Magdalena Borowiec – prace „Warto być przyzwoitym”. Właśnie tym dwóm osobom postanowiliśmy przyznać I miejsce w konkursie ze względu na samodzielny i badawczy charakter prac. Wzięliśmy również pod uwagę to, że i Magda, i Dawid uczestniczyli jednocześnie w kilku innych projektach przedstawionych na konkurs. (Nagrody za I miejsce, tablety, ufundował burmistrz Brzeska Grzegorz Wawryka.)

Mayor Wawryka presents the rewards to Magdalena Borowiec and Dawid Czaja
   Burmistrz Wawryka wręcza nagrody Magdalenie Borowiec i Dawidzie Czaje.

            

Dawid przedstawił materiały archiwalne z muzeum w Auschwitz. Dzięki temu znamy nazwiska, a czasem też wiemy jak wyglądali Żydzi z Brzeska zamordowani w tym obozie. (Niestety, jest to tylko kilkanaście osób, bo tyle przetrwało dokumentów, Ale pamięć o każdym człowieku jest bezcenna.)
Magdzie udało się dotrzeć do wcześniej nieznanej historii ukrywania dwóch brzeskich Żydów, braci Mingelgrin, przez rodzinę z Buczkowa – niewielkiej miejscowości na obrzeżach powiatu bocheńskiego. Między innymi, Magda skontaktowała się z Panem Tedem Mingelgrinem. synem jednego z ukrywanych braci, który od 1968 roku mieszka w Szwecji. I odkrywanie szczegółów tej historii nadal trwa.

Na koniec chciałabym podkreślić, że praca każdego ucznia ma wielkie znaczenie, bo właśnie z tych prac, jak z pojedynczych cegieł, powstaje, wraca z niepamięci, obraz wspólnej polsko-żydowskiej historii Brzeska. Dlatego wszystkie uczestnicy konkursu dostali nagrody – książki dotyczące historii miasta, jak również upominki specjalnie na tą okazję przysłane z Izraela potomkiem brzeskich Żydów Michael Iluz. A 5 kwietnia wszystkie uczniowie wraz z nauczycielami będą mogli uczestniczyć w wycieczce na krakowski Kazimierz.

Szczególne słowa podziękowania należą się nauczycielom – Bernadecie Styczeń, Agacie Marek, Jolancie Krokosz, Dorocie Kwaśniak.

I jeszcze kilka słów na koniec. Mam nadzieję, że ten konkurs był ważnym i głębokim doświadczeniem dla wszystkich, i że w przyszłym roku więcej uczniów weźmie udział w II edycji konkursu. Coraz mniej jest świadków wydarzeń z okresu II wojny światowej. Teraz jest w zasadzie ostatni moment, aby tę historię ocalić od zapomnienia.

Anna Brzyska, marzec 2017