To będzie wyjątkowa historia, która stała się możliwa dzięki Panu Markowi Sukiennikowi, który podzielił się zdjęciem kupionym przez niego na aukcji parę lat temu. Zdjęcie przedstawia starszego Żyda, było zrobione w kwietniu 1915 roku i z tyłu jest napis (w języku niemieckim): „Przyborów, 4.15. Stary Żyd Abraham”. Przyborów – to wieś w powiecie brzeskim, i ponieważ mieszkało tam zaledwie kilka żydowskich rodzin, postanowiłam spróbować dowiedzieć się czegoś o tym człowieku. Okazało się, że w Przyborowie był tylko jeden Abraham, i w ciągu kilku godzin udało się zebrać o nim sporo informacji.
Abraham Peretz Brandsdorfer urodził się w Brzesku w 1858 roku; był synem Leiba Brandsdorfera i Laje z domu Bruhand. Był kupcem, mieszkał w Przyborowie w domu # 28 razem z żoną Cyrel Scheindel z domu Weisskirch. Cyrel Scheindel była urodzoną w Przyborowie w 1856 roku córką Mojżesza i Udeli Weiskirch.
Państwo Brandsdorfer mieli 10 dzieci:
• Berl, 1879 – jako jedyny z dzieci urodził się w Brzesku; później rodzina przeprowadziła się do Przyborowa, najprawdopodobniej do teściów. W 1906 roku ożenił się z Feiglą Bruh, zamieszkali w Mokrzyskach. W 1907 roku urodziła im się córka Chana
Zdjęcie ze strony szukajwarchiwach.pl
• Isaak Hajes, 1880
• Jozef, 1883 – ożenił się w 1912 roku z Blumą Wasserreich, zamieszkali w Brzesku, mieli 8 dzieci.
• Eisig, 1885 – zmarł w wieku 4 mies.
• Hinde Feigel, 1886 – w 1911 roku wyszła za mąż za Herscha Metzendorfa. Zamieszkali w Brzesku, urodziło im się co najmniej czworo dzieci: Mojżesz (1913), Bernat Berl (1916), Cyrla Scheindel (1919) i Trane (1920)
• Simon, 1888 – zmarł w 1894 roku
• Rachel Laja, 1892 – w 1912 roku wyszła za mąż za wdowca Natana Hellera
• Eidel, 1897
• Perla, 1898 – zmarła w tym samym roku
• Beile, 1899
Żona Abrahama Peretza, Cyrel Scheindel, zmarła 15 sierpnia 1910 roku w wieku 54 lat; została pochowana na żydowskim cmentarzu w Brzesku i jej macewa przetrwała do dziś.
Zdjęcie pochodzi z bazy danych Fundacji Dokumentacji Cmentarzy Żydowskich.
Po 3 latach Abraham Peretz ożenił się ponownie, tym razem z urodzoną w 1872 roku Reginą Ruchel Hirschfeld, córka Salomona i Sprinze z domu Wiener. Druga żona Abrahama stała się macochą dla jego 7 dzieci, dwoje z których wtedy na pewno jeszcze mieszkali z ojcem w Przyborowie.
Abraham i Regina Ruchel przeżyli razem 21 lat. W 1934 roku Abraham znów został wdowcem. Najprawdopodobniej zginął podczas wojny razem z pozostałymi Żydami Brzeska i powiatu brzeskiego. Był już w bardzo sędziwym wieku – w 1939 roku miał 81 lat.
O wojennych losach potomków Abrahama wiem bardzo niewiele – tylko to, że jego syn Josef został zamordowany podczas wojny razem z żoną Blumą i siódemką dzieci. Przeżył tylko jego syn Yaakov, to on złożył świadectwa w Jad WaSzem.
Jedno zdjęcie pomogło odtworzyć historię całej rodziny, Nie można przestać wpatrywać się w twarz Abrahama. W 1915 roku miał za sobą narodziny 10 dzieci, śmierć żony i powtórny ślub. I jeszcze nie wiedział, co go czeka w przyszłości…
© Anna Brzyska, 2020