05.02.2023 | Redaktor

Rodzina Vogelhut-Brodman

Jakiś czas temu skontaktowała się z naszym Stowarzyszeniem Pani Marilyn Fish. Jej pradziadkowie, Jonas i Chawa Bluma Vogelhut, mieszkali w Brzesku, ale kilkoro z  ich dzieci w latach 1920. wyemigrowali do USA, dzięki czemu uniknęli śmierci w czasie Zagłady.

Kilka dni intensywnej wymiany informacji i poszukiwań genealogicznych pozwoliły w znacznym stopniu odtworzyć historię tej rodziny w Brzesku, Nowym Wiśniczu i okolicznych wioskach. A ze zdjęć udostępnionych przez Panią Fish,  patrzą na nas ludzie, którzy kiedyś mieszkali w Brzesku i Wiśniczu.

Rodzina Vogelhut mieszkała w Brzesku od wielu pokoleń. Jonas Vogelhut był synem Zachariasza Vogelhuta i Symy z domu Kempler (1842-1896). Nagrobek zmarłego w 1914 roku Zachariasza Vogelhuta przetrwał na cmentarzu żydowskim w Brzesku.

Macewa Zachariasza Vogelhuta.

Jonas Vogelhut (1865-1933) ożenił się z Chawą Blumą Vogelhut (1866-1936), córką Samuela Vogelhuta i Sary Loffelholz, możliwe, że swoją dalszą krewną. Para zamieszkała w Brzesku, gdzie Jonas został dorożkarzem.

Jonas Vogelhut, dorożkarz w Brzesku, około 1888. Zdjęcie z archiwum rodzinnego Marilyn Fish.
Chawa Bluma Vogelhut, żona Jonasa Vogelhuta, około 1888. Zdjęcie z archiwum rodzinnego Marilyn Fish.

W latach 1888-1900 urodziło im się 10 dzieci:

Najstarzy syn Samuel Seinwel (ur. w 1888) ożenił się w 1914 roku w Krakowie  z Feigel Schwarz. W 1922 roku wyemigrował do USA, mieszkał w Nowym Jorku. W 1936 roku dołączył do niego w USA syn Abraham. Żona wtedy mieszkała w Krakowie na ul. Szerokiej. Abraham ożenił się w USA, jego syn Jonas otrzymał imię po urodzonym w Brzesku pradziadku, Rodzina Jonasa Vogelhuta mieszka obecnie w USA

O kolejnym synie, urodzonym w 1889 roku Mojzesie Dawidzie, wiem tylko, że został zamordowany w Bocheńskim getcie w czerwcu1942 roku

Urodzona w 1891 roku córka Rechel (Regina, babcia Marilyn Fish) wyszła za mąż za starszego o 4 lata Benjamina Jozefa  Brodmana, syna karczmarzy z Olchawy Israela Isaka Brodmana i Ester z domu Sokoler. (Olchawa – to wioska w pobliżu Nowego Wiśnicza).

Israel Isak Brodman (ur. w 1863 roku), ojciec Benjamina Jozefa, karczmarz w Olchawie. Zdjęcie z archiwum rodzinnego Marilyn Fish.
Ester Brodman z domu Sokoler, matka Benjamina Jozefa Brodmana, około 1885. Zdjęcie z archiwum rodzinnego Marilyn Fish.
Zdjęcie ślubne Benjamina Jozefa Brodmana i Rechel (Reginy) Vogelhut, 1908. Zdjęcie z archiwum rodzinnego Marilyn Fish.

Młoda rodzina zamieszkała w Wiśniczu, gdzie w 1911 roku urodził się ich starszy syn Samuel Wolf Vogelhut – ojciec Pani Fish. Benjamin Jozef wyemigrował do USA w grudniu 1912 roku, a w maju 1914 roku dołączyła do niego żona z trójką małych dzieci: trzyletnim Samuelem, dwuletnią Dorą i 10-miesięcznym Aronem. W USA urodziło im się jeszcze dwoje dzieci; potomkowie tej rodziny nadal mieszkają w USA.

Rechel (Regina) Brodman z domu Vogelhut z trzema najstarszymi dziećmi Samuelem, Dwora (Dorothy) i Aronem Mosesem (Maurice), przed wyjazdem do USA, Nowy Wiśnicz, 1914. Zdjęcie z archiwum rodzinnego Marilyn Fish.
Benjamin Jozef Brodman z żoną Rechel (Reginą) z domu Vogelhut i dziećmi (od lewej) Dworą (Dorothy), Samuelem, Aronem Mosesem (Maurice), Rose; USA, około 1922. Zdjęcie z archiwum rodzinnego Marilyn Fish.
Pocztówki, które Benjamin Jozef Brodman wysyłał z USA do żony w Nowym Wiśniczu, około 1912. Zdjęcia z archiwum rodzinnego Marilyn Fish.

O kolejnych 3 dzieciach Jonasa i Chawy Blumy Vogelhut nie wiem prawie nic. Córka Dwojre Jentel urodziła się 1893 roku; syn Jozef – trzy lata później, a syn  Leizer – w 1899 roku. Jozef zmarł w Brzesku w 1922 roku na atak serca; jego macewa przetrwała na cmentarzu.

Macewa Jozefa Vogelhuta (1896-1922) na cmentarzu żydowskim w Brzesku.

Z pozostałych czwórki dzieci nikt nie przeżył wojnę. Syma (ur. w 1900 roku) wyszła za maż za Jozefa Knaula, mieszkała w Brzesku. Zamordowana we wrześniu 1942 roku.

Kolejna dziewczynka zmarła w 1903 roku przed nadaniem imienia.

Urodzony w 1905 roku syn Salamon ożenił się w Brzesku w 1929 roku z Ryfką Loffelholz. Rok później małżonkom urodziła się córka Dobra. Salamon, tak jak jego ojciec, był dorożkarzem w Brzesku. Wszyscy zostali zamordowani w Brzesku we wrześniu 1942 roku

Ostatnie dziecko Państwa Vogelhut, córka Rifka (ur. w 1907 roku) wyjechała do USA razem z bratem Samuelem Seinwelem w 1922 roku. W Ameryce była znana jako Ruth; przez jakiś czas mieszkała z Reginą i jej rodziną. Później wyszła za mąż za Maxa Schwarzberga, mieszkała w Nowym Jorku razem z mężem i córką Shirley. Ich potomkowie  również są w USA.

Jonas i Chawa Bluma Vogelhut myśleli o emigracji do USA. 4 października 1927 roku przypłynęli do Nowego Jorku statkiem „Olympic”. W dokumentach podróży wskazali, że w Brzesku pozostał syn Salamon. Mieli dołączyć do rodziny córki Rechel (Reginy). Nie wiem, kiedy i czemu wrócili do Polski. W brzeskich księgach metrykalnych pozostały tylko wpisy dotyczące ich śmierci. Jonas Vogelhut zmarł 21 września 1933 roku, miał raka gardła. Chawa Bluma zmarła 3 lata później, 15 czerwca 1936 roku. Wygląda na to, że z dużej rodziny Vogelhut wojnę przeżyli tylko te dzieci, które wyemigrowali do USA.

© Anna Brzyska, 2023