Tablice informacyjne na cmentarzu żydowskim w Brzesku

(Tekst na podstawie pracy Iwony Zawidzkiej „Cmentarz żydowski w Brzesku”, Brzesko, 2001; publikuje się za zgoda autorki i wydawnictwa) Trudno określić czas osiedlenia się Żydów w Brzesku. Najprawdopodobniej nie było ich tu do końca XV wieku, natomiast na pewno mieszkali...

Mundek (Chaim Jakub) Strauber, syn kupca Israela Bera Straubera i Estery z domu Bruck,  urodził się 3 listopada 1908 roku w Dolinie (obecnie na Ukrainie, przed wojną w województwie Tarnopolskim w Polsce). Rodzina przeprowadziła się do Brzeska, gdzie Mundek w...

„Niechaj słowa te, które ja ci dzisiaj nakazuję, będą na twoim sercu. Będziesz je wpajał twoim dzieciom…” – Pwt. 6, 6-7 Zgodnie z nakazem biblijnym, Żydzi zawsze bardzo poważnie traktowali edukację dzieci. W związku z tym nauczyciele odgrywali  ważną rolę...

Gminy izraelickie prowadziły własne księgi metrykalne. Na terenie Galicji (w zaborze austriackim)  obowiązywała ustawa z 10 lipca 1868 roku, zgodnie z którą władze musiały powołać do prowadzenia metryk osobę, która miała spełniać szereg wymagań: mieć austriackie obywatelstwo; należeć do gminy...

Przy każdym domu modlitwy służbę woźnego pełnił szames zwany tez szkolnikiem. Do jego zadań należało porządkowanie modlitewników, przygotowanie zwojów Tory, zapalanie świec przed szabatem, pomaganie rabinowi oraz budzenie mężczyzn na poranne modlitwy. Na tym cmentarzu przetrwały nagrobki dwóch osób pełniących...

Sofer – w czasach biblijnych to człowiek “uczony w Piśmie”, współcześnie Żyd pełniący funkcję skryby. Jest to  osoba szczególnie ważna dla całej społeczności żydowskiej. W skład  obowiązków  sofera wchodzi przepisywanie świętych pism, przede wszystkim zwojów Tory, które są używane podczas...

Rabin (z hebrajskiego רבי rabbi - mistrz, nauczyciel) prowadzi żydowską gminę wyznaniową, odpowiada na pytania religijne dotyczące codziennego życia i żydowskich obrzędów i prowadzi edukację podstawową dla chłopców w chederze (szkole religijnej). W judaizmie nie ma formalnej hierarchii tak, jak to...

Henoch Klapholz, syn Jukela i Liebe, urodził się w Nowym Sączu 3 listopada 1849 roku. W 1867 roku ożenił się w Brzesku z Ruchel Kreindel Cellnik, córką Isaka Mojżesza i Simchi Cellników z Brzeska. W ciągu kolejnych 12 lat urodziła...

Juda Kaufman (1839-1923), syn Samuela Leiba i Gittli ze Zborowej, był jednym z najbardziej szanowanych brzeskich Żydów. Był szojchetem (rytualnym rzeźnikiem) i mochelem - to on przez ładnych parędziesiąt lat dokonywał obrzezania wszystkich urodzonych w Brzesku żydowskich chłopców. W judaizmie...